Geometrik nivelmanda genel olarak yatay gözlemeler yapabilen dürbünlü
aletler kullanılır. Bunlara ‘nivo’ denir. Dürbünün taradığı düzleme de
‘gözleme düzlemi’ denir.
Geometrik nivelman, yükseklik farkları bulunacak noktalar üzerine düşey olarak tutulan ve mira adı verilen (MİRA: yüksekliği bilinen yada yüksekliği bulunacak noktalar üzerinde düşey durumda tutulan üzerinde dm,cm bölümleri bulunan bir latadır). Bölümlü latalardan, bölümlerin dürbünün yatay gözleme çizgisi ile okunup ve bu okumaların farkından iki nokta arasındaki yükseklik farkının bulunmasına dayanmaktadır. Nivelman ölçmeleri gidiş-dönüş yapılır.
Nivelmanda nivonun herhangi bir konumu sırasında, ilk yapılan okumaya ‘geri okuma’ ve nivonun yerini değiştirmeden yapılan son okumaya ‘ileri okuma’denir.
A ve B gibi iki nokta arasındaki yükseklik farkının bulunması isteniyorsa;
1- Nivo sehpa başlığı yaklaşık olarak yatay olacak bir biçimde uygun bir yere
konur. AB doğrultusu üzerinde olması şart değildir.
2- A noktasında düşey olarak tutulan mirada okuma yapılır (gA)
3- B noktasında düşey olarak tutulan mirada okuma yapılır (iB)
Bu durumda A ve B noktaları arasındaki yükseklik farkı (∆hAB)
∆hAB = gA- iB
dir. A noktasının kotu HA ise, B noktasının kotu (HB)
HB= HA+∆hAB
dir.
Nivonun herhangi bir durumunda ikiden fazla noktada mira okuması yapılmış
ise, ilk okuma geri okuma, nivonun yeri değişmeden yapılan son okuma ileri
okuma ve bu okumaların arasında yapılan bütün mira okumalarına ‘orta
okuma’denir. Orta okuma , o noktanın hem ileri hem de geri mira okuması olarak
alınabilir. Nivelman geri okuma ile başlamakta ve ileri okuma ile bitmektedir.
Arazide yapılan bu ölçmeler nivelman karnesine yazılarak hesaplanır. (∆h>
0 ise arazi çıkış, ∆h< 0 ise arazi inişdir.)
Geometrik nivelman yönteminin prezisyonu, birbirinden 1km uzaklıkta bulunan
iki nokta arasındaki yükseklik farkının karesel ortalama hatası cinsinden
verilmektedir. Prezisyon ±0.2mm/km ile ±20 mm/km arasındadır.
1,2,3 değişim noktaları
Geri okumalar A,1,2,3
İleri okumalar 1,2,3,B
A ve B noktaları arasındaki yükseklik farkı:
• ∆h = ∆h1 + ∆h2 + ∆h3 + ∆h4=(gA-i1)+(g1-i2)+(g2-i3)+(g3-iB) =∑geri-∑ileri
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder